De achterstand ombuigen

Afgelopen week kreeg ik kritiek op het economiseren van mensen met een handicap, omdat economiseren exclusie zou inluiden. Zoals je als lezer vast zal begrijpen, ik ben het hier niet mee eens. Vooral niet gezien ik de nuance aanbracht tussen mensen die (deels) kunnen werken en mensen die dat niet kunnen. Als ik het over de economische waarde heb, heb ik het dan ook over de eerste groep, want zij kunnen wel degelijk bijdragen aan de economie.

Vorige week schreef ik dat ik graag de economische waarde van mensen met een handicap zou zien. Hierbij het ik het dus over de meerwaarde die mensen met een handicap hebben door te werken, doordat zij hun talenten inzetten ten bate van de Nederlandse economie. Iets wat nu helaas te weinig gebeurt, niet omdat mensen niet willen, maar omdat bedrijven hier niet op zijn ingericht en de maatschappij hier nog niet klaar voor is.

Investeren in toegankelijkheid

Op dit moment is het nog kostbaar om mensen met een handicap op de werkvloer op te nemen, vooral omdat er vaak aanpassingen nodig zijn. Deze kunnen digitaal of fysiek van aard zijn, en uiteraard ook de hoeveelheid uren spelen hierbij een belangrijke rol. De kosten voor digitale toegankelijkheid kunnen drastisch naar beneden, als bedrijven hun systemen al bij voorbaat toegankelijk laten bouwen. voor elke euro die je investeert in toegankelijke ICT, bespaar je 1000 euro aan reparatie/aanpassingskosten om ICT toegankelijk te maken. Kortom, toegankelijk bouwen biedt zowel perspectief voor klanten als eigen medewerkers.

Dit geldt ook voor fysieke toegankelijkheid, de kosten van aanpassingen zijn enorm. Terwijl van het begin af aan toegankelijk bouwen eigenlijk geen extra kosten met zich meebrengt. Natuurlijk zijn de kosten voor 2 parttimers hoger als voor 1 fulltimer, aan de andere kant is de productiviteit van een parttimer in veel gevallen hoger als een fulltimer en zijn er steeds meer mensen die parttime werken omdat zij andere zorgtaken naast hun werk hebben. Ofwel eigenlijk is parttime werken een maatschappelijke trend aan het worden!

Economische waarde

De economische waarde van mensen met een handicap is complex. Enerzijds zijn er uiteraard de kosten, maar anderzijds ook de onbetaalbare kennis die zij meenemen om klanten met een handicap optimaal te kunnen bedienen. Het is niet voor niets dat bedrijven als Microsoft sterk inzetten op het aannemen van mensen met een handicap, omdat zij bij kunnen dragen aan de toegankelijkheid van de software van Microsoft. Het is gewoon slimme business in een wereld waarin steeds meer ouderen met hun gebreken deelnemen aan de maatschappij en langer moeten werken.

Bovendien is toegankelijkheid ook heel handig voor mensen die niet gehandicapt zijn, denk aan de Google assistent, of je smartphone die je kan vertellen wat jij wilt omdat je je scherm niet kan lezen in de zon. Zoveel dingen die je dagelijks gebruikt hebben hun oorsprong in het toegankelijker maken van de wereld voor mensen met een handicap. 

Alleen al deze voordelen, de voordelen voor bedrijven, de voordelen van het inperken van de aanspraak op uitkeringen omdat mensen deze niet meer nodig hebben, het geld dat zij kunnen spenderen omdat ze werken en bovenal de innovatieve ontwikkelingen die aandacht voor toegankelijkheid met zich meebrengen. Maken toch dat mensen met een handicap van onschatbare economische waarde zijn! 

De achterstand inlopen

Er gaan veel discussies rond over het uitblijven van resultaten implementatie VN Verdrag, over de overheid die achterloopt bij de uitvoering garantiebanen. En uiteraard de financiële positie van mensen met een handicap. En ja, deze is vaak slechter, zelden een baan, een uitkering, hoge zorgkosten, hoge woonkosten, hoge eigen bijdragen, hoge.... Het hebben van een handicap is niet goedkoop, het leven met een handicap is dat ook niet. Maar waarom hebben we het altijd over de kosten???

In Nederland zien we mensen met een handicap altijd nog als zorgpost, zelfs nu het VN Verdrag voor gelijke rechten is geratificeerd. Maar eigenlijk is het ook wel te verwachten, een verdrag veranderd de maatschappij niet, dat neemt veel meer tijd in beslag. En juist daar ligt de kern van alle problemen, om mensen met een handicap als economische waarde te gaan zien, is het noodzakelijk om afstand te nemen van de gehandicapte als zorg-vragende-kostenpost.

Anders kijken

Om op maatschappelijk niveau echt iets te kunnen veranderen aan de positie van mensen met een handicap, is het noodzakelijk om gehandicapten als mensen te gaan zien. Als economische entiteiten met verdiencapaciteit. Natuurlijk hoort hier wel een kanttekening bij, een deel van de gehandicapten zal dit potentieel nooit behalen omdat zij simpelweg onvoldoende verdiencapaciteit op kunnen brengen.

We moeten dus gaan kijken naar mensen met een handicap, mensen die kunnen werken binnen hun eigen mogelijkheden. Mensen met behoeften, van dagelijkse boodschappen tot een leuke vakantie of eigen woning. Gewoon zoals iedereen ze wenst, want we hebben allemaal wensen en daar werken we voor. Waarom zouden we die mogelijkheden niet bieden aan mensen met een handicap?

De rol van de overheid en bedrijven

Om mensen met een handicap als economische waarde te gaan zien, is het ten eerste belangrijk dat de overheid hen ook gewoon als burgers en niet als zorgvragers gaat behandelen. Mensen met een handicap als economische entiteit, hen ondersteunen om dit doel te behalen. Hoe kom je aan het werk, simpel werkgevers willen niet teveel extra kosten hebben, dus zou de overheid hiervoor de middelen moeten bieden. Of middels een belastingregeling financieel tegemoet te komen. 

Naast het omzetten van kostenpost naar economische entiteit is het noodzakelijk dat bedrijven toegankelijk worden voor mensen met een handicap. Hierbij gaat het zowel om fysieke toegankelijkheid als digitale toegankelijkheid. Want een kantoor kan fysiek wel toegankelijk zijn, als het systeem dat niet is, komen er veel extra kosten bij kijken om werken mogelijk te maken.

Op tijd beginnen

Veel van de kosten die te maken hebben met fysieke en digitale toegankelijkheid kunnen worden voorkomen door hier vroegtijdig op in te spelen. Dus als er verbouwd wordt of aan nieuwbouw wordt gedacht, zorg dat de toegankelijkheid op de agenda komt, ook als er nog geen collega's met een handicap werken. Dit geldt ook voor nieuwe ICT systemen, applicaties, etc. Als deze al bij vernieuwing of nieuwe ontwikkeling toegankelijk worden gemaakt, kan elke medewerker er mee werken, ongeacht zijn of haar beperking.

Kortom, er valt veel in te halen om mensen met een handicap werk te kunnen bieden, een gelijke positie te kunnen bieden en hen maatschappelijk zo onafhankelijk mogelijk te laten zijn. Hiervoor moeten veel eerdere verkeerde aannames, en daarbij behorende gevolgen, worden ingelopen. Inclusie zal er morgen niet zijn, maar als we nu overstappen naar de toegankelijkheid als norm voor onze maatschappij, dan kunnen we over 10 jaar met z'n allen de vruchten plukken!